Rongohia te Hau: Te ānga i te panoni whakaumu

Rongohia te Hau: Te ānga i te panoni whakaumu

Ko te whakamahi i tētahi rauemi hei rangahau i ngā urupare a ngā ākonga, ngā whānau me ngā kaiako e ārahi ana i te tikanga whakaako ā-ahurea i tētahi taone i Te Waiariki, ā, kei te ānga i te panoni whakaumu i roto i te hapori whānui.

 

Read English

Students using tablets

I te tīmatanga o tēnei tau, i tuku pūrongo ngā pirihimana e mea ana he tuatahitanga te hekenga o ngā hara o te hunga taiohi i te rohe o Te Puke i te raumati. He pai te rongo i tērā, ā, e ai ki a Vicki Hiini, tumuaki matua o Te Kāhui Ako o Te Puke, e whakaatu ana i te mahi tahi o ngā kura ā-rohe me ngā pirihimana, ngā umanga hauora, papori hoki.

“Me mōhio tētahi ki tētahi, me whakawhitiwhiti kōrero, me tūhonohono hoki. Kei te whiwhi mātou i aua tautoko katoa me te tuku ki te tamaiti me tana whānau," hei tā Vicki.

Ā, he tohu anō mō te pāpātanga o tētahi tauira mahi tahi mō te whakahoutanga me te hurihanga ki te hapori o Te Puke.

Ko tētahi o ngā rauemi matua i whakamahia i roto i tēnei tauira ko Rongohia te Hau/E whakarongo ana ki ngā hau tōrua, te whakamahi i ngā urupare a ngā ākonga, ngā whānau, kaiako hoki, me ngā tirohanga ki ngā mahi ako, hei ārahi, hei whakawhanake hoki i te tikanga ako ā-ahurea me te hautūtanga. Kei te whakapakari te tukanga i ngā hononga ki te mana whenua, ngā iwi, hapū, hapori Māori hoki, ā, he tikanga whakamana hei whakapai ake i te mātauranga whakaumu.

Nā Ahorangi Mere Berryman, me tana rōpū o Poutama Pounamu, a Rongohia te Hau i whakawhanake i te Whare Wānanga o Waikato. Kua whakaputa atu ki ngā kura, kua urutautia anō hoki mā ngā whare kōhungahunga i Te Puke. Ka tātarihia ngā raraunga e Poutama Pounamu kātahi ka whakahokia atu ki ngā kura.

“He nui ngā mātua ka whakahoki kōrero mai,” hei tā Tatai Takuira-Mita, kaiako whakawhiti-kura. “I te Kura o Fairhaven, 91 paihēneti o tō mātou whānau katoa i whakahoki kōrero mai - he nui rawa tēnā i ō ngā mea o mua.

“Ko te painga kē o ngā whakahokinga kōrero ko te whakaatu mai kei hea ngā hononga me ngā hononga kua whati. He taunakitanga tēnei mō ngā rōpū kia mahi tahi ki te āta whakamahere whakamua ki ō rātou painga," hei tā Ahorangi Berryman.

Ko ngā hononga te ariā matua i puta mai, ahakoa ākonga me te kaiako, kaiako me te whānau, kura me te iwi rānei.

“Kei te huri tēnei i ngā whakapono o ngā tāngata,” hei tā Vicki. “He tukanga ngāwari tēnei. I ētahi wā ngā wā ka taka te kapa me te whakaaro ‘Auē, kāore au e whakapono i pērā aku whakaaro, ā, i puta hoki aua whakaaro ki roto i aku mahi'.”

He tauira tēnei e pā ana ki te hauora me te wairua, hei tāna "ko ō rātou whakaaro katoa e komokomo ana i ēnei uara he uaua te whakaraupapa”.

Kei ngā tātaritanga motuhake e whakataurite ana i ngā kura e whai ana i te kaupapa o Te Kotahitanga, me ngā kura kāore i te whai i Te Kotahitanga, e whakaatu ana ka āhei ngā tikanga ā-ahurea pērā i tērā e ārahina ana e Rongohia te Hau ki te āwhina i ngā kura ki te whakatau i ngā uauatanga o te paetae.

Hei te wāhanga 5 o te kokotinga a Te Kotahitanga i te tau 2012, tata ki te toru whakareanga ake te pikinga ake o te maha o ngā ākonga Māori Tau 13 e whakatutuki ana i te NCEA Taumata 3 i ō ngā tau e whā ki mua.

Atu i ngā mahi whai take i roto i ngā kura, he mana tō ngā raraunga o Rongohia te Hau ki te ārahi i ngā panoni whakaumu i te hapori, tae atu ki te whakapakari i ngā hononga ki ngā iwi.

“Me whai tikanga, me whai reo te mana whenua,” ko tā Tatai.

 

Link to the full article (in English):

Rongohia te Hau: Driving transformative change – Education Gazette